Computer

Een computer is een apparaat waarmee gegevens volgens formele procedures (algoritmen) kunnen worden verwerkt. Meestal wordt met computer een elektronisch, digitaal apparaat bedoeld maar er bestaan ook mechanische en analoge computers.

Een computer kan in verschillende talstelsels werken. Bijvoorbeeld het decimale (tientallige) of binaire (tweetallige) stelsel. De huidige computers werken altijd in het binaire stelsel.

De procedures liggen vast in een of meer programma's, software genoemd, die door de gebruiker gewisseld kunnen worden. Zijn de programma's niet verwisselbaar, dan spreekt men over een controller of processor.




De PC's (Personal Computers) kunnen onderverdeeld worden in:

Desktopmodellen:
Computers met een platte systeemeenheid. Vroeger was een computer een reusachtige machine, die een hele kamer kon vullen. Toen het mogelijk werd om "kleinere" computers te maken, die men op een bureau kon zetten, ontstond de term desktopcomputer.

Torenmodellen:
Een rechtopstaand model dat je onder of naast je bureau kan plaatsen.

Laptop:
Een draagbare computer die zittend op de schoot kan worden gebruikt. Laptops worden vooral gebruikt door mensen die op verschillende locaties met hun computer werken. Laptops worden ook vaak op een bureau geplaatst.

PDA:
Een PDA (Personal Digital Assistant) is een klein draagbaar toestel dat computer, telefonie, netwerkfuncties combineert. Sommige PDA's zijn uitgerust met een minitoetsenbord, andere met een aanraakscherm of touch screen en een pen of stylus.




Meer info:

Computer (Wiki)
Basisvaardigheden Computer

Wat is een computer - YouTube
Wat is een computer? - YouTube
Wat zijn de onderdelen van een computer - YouTube

Computer binnenstebuiten - Soorten Computers
Computer binnenstebuiten - Hoe werkt een computer?
Computer binnenstebuiten - Hardware - Opbouw moederbord
Computer binnenstebuiten - Hardware - De processor
Computer binnenstebuiten - Hardware - Intern geheugen
Computer binnenstebuiten - Hardware - Muis
Computer binnenstebuiten - Hardware - Toetsenbord

NPO Focus - Is een leven zonder computers nog denkbaar?
Het Computersysteem
Basiskennis Computer


Een van-A-tot-Z-lijst op Wikipedia met artikelen over computers:
Computers van A tot Z


NEMO Kennislink:
NEMO Kennislink - Hoe werkt een computer?
NEMO Kennislink - Hoe werkt programmeertaal?
NEMO Kennislink - Hoe werkt het internet?

NEMO Kennislink - Wat we doen
NEMO Kennislink - Thema's
NEMO Kennislink - Alle artikelen / Publicaties

NEMO Kennislink - Hoe de computer Nederland veroverde
NEMO Kennislink - Je data en jij
NEMO Kennislink - Big Data

NEMO Kennislink - Bouw je eigen zoekmachine
NEMO Kennislink - Een quantuminternet voor bij jou thuis
NEMO Kennislink - Digitale kunstwerken: rage of ravage

NEMO Kennislink - Evenementen / Festivals
NEMO Kennislink - Faces of Science

Computersystemen

Het op een samenhangende manier opgezet geheel van alle computers, computerprogramma's en randapparatuur binnen een organisatie.

Meer hierover:
Computersystemen

BIOS

Basic Input & Output System

BIOS is een afkorting en is engels voor 'Basaal Input & Output Systeem'.

BIOS (ook wel System Set-up genoemd) is software in een kleine geheugenchip op de systeemkaart of het moederbord van de computer.


Als interface tussen hardware en het besturingssysteem van de computer bevat BIOS opstartinstructies waardoor de computer altijd op dezelfde manier opstart.


Wanneer de computer is ingeschakeld activeert BIOS alle basishardware die nodig is om het besturingssysteem op te starten vanaf een netwerk of harde schijf. o.a.:

• Chipset

• Processor en cache

• Systeemgeheugen of RAM

• Video- en audiocontrollers

• Toetsenbord en muis

• Interne schijfstations

• Netwerkcontrollers

• Interne uitbreidingskaarten

Lees meer over BIOS (Link)

RAM / ROM

Werkgeheugen

Het werkgeheugen dat het besturingssysteem heeft slaat tijdelijk informatie op over de programma’s en bestanden die je opent. Hierdoor kun je programma's naast elkaar gebruiken. Hoe meer geheugen, hoe meer programma’s de computer tegelijk aankan en hoe zwaardere programma's de computer aankan.


Meer hierover:
Werkgeheugen Computer (Wiki)
Het Geheugen

Werkgeheugen
Intern en Extern geheugen

RAM / ROM & Interne Opslag

RAM

RAM betekent “Random Access Memory”

RAM is vluchtig werkgeheugen waarin zowel gelezen als geschreven kan worden maar waarvan alle gegevens worden gewist zodra de computer wordt uitgezet of de stroom van de CPU is uitgeschakeld.

Het RAM-geheugen bestaat uit een aantal chips die via modules (“latjes”) op het moederbord zijn gemonteerd of rechtstreeks erop gesoldeerd. Hun snelheid en capaciteit (in GB) bepalen grotendeels de snelheid van de computer.

RAM wordt gebruikt om om programmagegevens te lezen voordat die worden uitgevoerd en vlot verschillende taken op de computer uit te voeren.

RAM helpt ook om eerder gebruikte programma’s sneller te kunnen openen.


Voorbeeld 1:
Als je Excel op je computer opent wordt het programma in RAM geladen. Open je ondertussen je browser, dan wordt ook die in RAM geladen. Beide toepassingen blijven in RAM totdat je ze afsluit. Bewaar je het Excelbestand waarin je hebt gewerkt dan wordt dat naar je harde schijf of SSD gekopieerd.

Voorbeeld 2:
Als je bijvoorbeeld net PowerPoint hebt gebruikt en het programma kort daarna weer opent, zal het sneller gaan dan wanneer je het voor de eerste keer opent. PowerPoint wordt dan vanuit RAM opgestart en niet vanaf de harde schijf.

• Gegevens in RAM kunnen worden gewijzigd

• Is een lees- & schrijfgeheugen

• Tijdelijk geheugen

ROM

ROM betekent “Read-Only Memory”

De gegevens in ROM kunnen worden gelezen maar niet gewijzigd. ROM bevat gegevens die voor het opstarten en de werking van de computer noodzakelijk zijn (bv. het “BIOS”) en daarom door de gebruiker niet mogen worden gewist.

Anders dan RAM is ROM niet tijdelijk maar permanent. ROM heeft geen stroom nodig om data te kunnen bewaren. De gegevens blijven zelfs als de stroom is uitgeschakeld. Sluit je de computer af dan wordt dit geheugen niet verwijderd.

• Gegevens in ROM kunnen niet worden gewijzigd

• Is alleen-lezen geheugen

• Blijvend (permanent) geheugen

Interne opslag

Het langetermijngeheugen

De functie van een harde schijf in een computer is het opslaan van gegevens. De harde schijf of SSD is geheugen waar je kan lezen en schrijven en waar je gegevens voor langere termijn kan bewaren, zoals foto’s, video’s, muziek, documenten, etc.

Het langetermijngeheugen voor opslag van gegevens was vroeger een harde schijf. Tegenwoordig is dat een SSD (Solid State Drive). Een SSD is veel sneller en betrouwbaarder omdat het geen bewegende onderdelen bevat.

Meer hierover:
RAM, ROM en Interne Opslag (Link)

Een computer bestaat uit:

Hardware & Software

apparatuur & programmatuur

Lees meer hierover (Link)

Hardware

Hardware is alles wat tastbaar is aan de computer:

Invoerapparatuur, Verwerkingsapparatuur, Uitvoerapparatuur, Opslagapparatuur.

• Invoer:     
  toetsenbord, muis, etc.

• Verwerking:    
  pc-kast (systeemeenheid)

• Uitvoer:     
  beeldscherm, printer, etc.

• Opslag:     
  harde schijf, usb, etc.

De apparatuur kun je in twee grote groepen opsplitsen:

• De randapparatuur: alle apparaten die op de systeemeenheid aangesloten zijn.

• De systeemeenheid: de centrale kast waarin gegevens worden bewerkt en het resultaat wordt uitgedrukt in nieuwe gegevens.

Software

Software kunnen we opsplitsen in:

• Systeemsoftware
  
• Application software / Toepassingssoftware
  
• Freeware

Systeemsoftware

Systeemsoftware (Besturingssysteem) is software die bij het starten van de computer in het geheugen geladen wordt. Daardoor wordt het mogelijk andere programma's uit te voeren. De systeemsoftware is dus de belangrijkste software op je PC. We noemen dit ook wel eens het besturingssysteem.

Bekende besturingssystemen zijn Microsoft, Linux en Apple.

Microsoft alleen al heeft in de loop van de jaren een 20-tal besturingssystemen uitgebracht. Het meest recente is Windows 11.

Linux is vrije software, wat wil zeggen dat de programmacode vrij beschikbaar is en wereldwijd door vrijwilligers aangepast en verbeterd wordt. Linux is gratis als je het downloadt, maar als je extra ondersteuning en handleidingen wil moet je betalen. Er zijn ook veel forums op Internet waar je (gratis) vragen kan stellen. Ubuntu is een Linuxversie.

Apple is bekend van de Macintosh computers maar ontwikkelt zelf ook besturingssystemen. Heel wat mogelijkheden in Windows (muisaanwijzer, prullenbak, icoontjes, en meer) zijn eerst ontwikkeld door Apple. Het Mac-OS besturingssysteem is het meest recente van Apple.

De taken van het besturingssysteem zijn kort samen te vatten in:

• Starten van de PC: Alle bestanden die nodig zijn voor de goede werking van de PC worden geladen.

• Interactie software en hardware: programma's kunnen gebruik maken van het geheugen, de harde schijf, de printer, etc.

• PC-gebruiker kan de computer opdrachten geven. Via grafische voorstellingen (menu's, pictogrammen, etc.) de computer bedienen.

• Programma's uitvoeren.

• Communicatie met randapparatuur: invoer- en uitvoerapparaten.

• Indeling en beheer van het geheugen.

Lees meer hierover (Link)

Application software

Toepassingssoftware is alle programmatuur die je kan installeren en uitvoeren op je PC. Bekende toepassingen zijn:

- spelletjes
- kantoorsoftware
- grafische programma's
- anti-virus en beveiliging
- etc.


Lees meer hierover (Link)

Freeware

Voor bijna elk betalend softwarepakket is wel een gratis alternatief te vinden dat je op een Windows PC kan installeren.

Voorbeeld: Open Office. Dit is een gratis pakket waarin een tekstverwerker, rekenblad, etc. aanwezig is. Het kan het betaalde Microsoft Office vervangen.

AVG is een gratis virusscanner die zeer goed werkt en bijvoorbeeld een betaalde antivirus kan vervangen.

RSI

Repetitive Strain Injury 

‘Herhaalde spanning blessure’

Meer over RSI:

Repetitive Strain Injury (RSI)
Negatieve gevolgen van een zittend leven aan de computer
Ergonomie van de werkplek
Ergonomie

Maatregelen RSI bij beeldschermwerk
Wat is RSI? (youtube)
RSI - advies om klachten te voorkomen (youtube)

‘Gezond computeren’
RSI Testen 
De muisarm: informatie en tips
Beeldschermwerk

Muisarm.info
Computermuis.com
De RSI-vereniging
Ergonomie op school

Arboportaal

Het Arboportaal is een website van
het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Het is opgezet als startpunt voor werkgevers, professionals en werknemers
die informatie zoeken over goede arbeidsomstandigheden.

Arboportaal (Link)

Wachtwoord

Password

Een groot deel van je digitale veiligheid is de sterkte van je wachtwoorden.

Een sterk wachtwoord dat niemand kan raden is erg belangrijk om je gegevens te beschermen.

Het wachtwoord is de belangrijkste én zwakste schakel in alles wat je met je computer doet.

Wachtwoorden zijn net zo belangrijk als andere middelen die we gebruiken om onze identiteit te verifiëren zoals rijbewijzen, bankpassen en paspoorten.


Het wachtwoord is de sleutel tot allerlei gegevens en diensten:

• Bijvoorbeeeld je e-mailaccount, een internetabonnement of internetbankieren.

• Het wachtwoord zorgt ervoor dat alleen jij dingen kunt wijzigen of aanvragen.

Een wachtwoord (Password) is een afgesproken woord of zin waaraan belanghebbenden elkaar herkennen. Een combinatie van cijfers, letters en leestekens waarmee je online informatie beveiligt.

Een wachtwoord kan ook gebruikt worden om toegang te krijgen tot bijvoorbeeld gebouwen of computers die met digitale middelen zijn beveiligd.
In de ICT is het wachtwoord gekoppeld aan een gebruikersnaam.

Het wachtwoord is geheim voor buitenstaanders.

Deel je wachtwoord met …. niemand!

Door het achterhalen van een wachtwoord kan een derde persoon onterecht gebruikmaken van andermans informatie. Criminelen kunnen wachtwoorden van 8 tekens soms al binnen een paar minuten kraken.

Een wachtwoord moet lang en uniek zijn om geautomatiseerde aanvallen van criminelen af te weren. Met moderne technieken kunnen ze soms miljarden wachtwoorden per seconde proberen.

Het wachtwoord kan achterhaald worden door het af te kijken, door een wachtwoordenbestand te ontcijferen of door verschillende eenvoudige wachtwoorden te proberen.

In de meeste professionele omgevingen wordt een complex wachtwoord vereist dat regelmatig door de eigenaar moet worden gewijzigd.

Wachtwoordtips

Deze tips maken wachtwoorden moeilijker te kraken:

• Stel nooit één enkel woord in als je wachtwoord. 


• Het wachtwoord mag niet uit makkelijk te raden persoonlijke informatie bestaan, zoals een naam, geboortedatum, adres of iets anders dat eenvoudig is te raden. 


• Hoe meer tekens, des te veiliger.
  Acht tekens is aan de korte kant. Het is verstandiger een lengte van minimaal 12 tekens aan te houden. Dat maakt het het wachtwoord tot 80 miljoen keer zo sterk. Maar meer tekens is nog beter.
  Een wachtwoord van tien kleine letters is meer dan honderd keer sterker dan een wachtwoord van acht tekens waarin ook hoofdletters, cijfers en speciale tekens zijn verwerkt. 


• Hoe langer je een wachtwoord maakt, hoe kleiner de kans dat je wachtwoord wordt gekraakt.
  Een sterk wachtwoord is vooral... lang. Cijfers, hoofdletters en speciale tekens (&, ?, #, !, %, enz.) versterken het wachtwoord maar lengte is altijd belangrijker. Het belangrijkste deel is lengte!


• Gebruik wachtzinnen van minimaal 4 woorden.
  Gebruik geen spreekwoord of bekende zin, maar het hoeft niet heel ingewikkeld te zijn. Voorbeeld: 131KilometerIsTeSnel.
  Als hoofdwachtwoord voor je wachtwoordmanager werkt een sterke wachtzin handig. Bij sommige websites is de maximale wachtwoordlengte helaas te kort voor een veilige wachtzin.


• Gebruik verschillende wachtwoorden voor elke website en dienst. Voor elk account moet je een ander wachtwoord gebruiken.


• Wachtwoorden minimaal 1 keer per jaar aanpassen.


• Controleer eens in de zoveel tijd of je inloggegevens niet in verkeerde handen gevallen zijn, bijvoorbeeld op haveibeenpwned.com.
  Steeds meer wachtwoordmanagers kunnen ook zo'n check uitvoeren. 


• Gebruik tweefactorauthenticatie.

M3D3D3LING

D323 M3D3D3L1NG L44T J3 213N T0T W3LK3 GR0T3 PR35T4T135 0N23 H3R53N5N 1N 5T44T 21JN.

1N H3T 83G1N W45 H3T 23K3R N0G M031L1JK D323 T3K5T T3 L323N, M44R NU K4N J3 H3T W44R5CH1JNL1JK 4L W4T 5N3LL3R L323N 20ND3R J3 3CHT 1N T3 5P4NN3N.

D4T K0MT D00R H3T 3N0RM3 L33RV3RM0G3N V4N 0N23 H3R53N5. KN4P H3? D323 M3D3D3L1NG M4G J3 K0P13R3N 3N V3RD3R V3R5PR31D3N.

Deze links helpen je bij het controleren van de sterkte van je wachtwoord
en het aanmaken van een nieuw wachtwoord als dat nodig is.


Ook leer je wat een wachtwoordmanager is,
hoe je een sterk wachtwoord bedenkt
en veilig omgaat met je wachtwoord:

Wachtwoord - Wiki
Wachtwoord maken en onthouden - Consumentenbond.nl
Omgaan met wachtwoorden - Consumentenbond.nl
Cursus veilige wachtwoorden - Consumentenbond.nl

Een goed wachtwoord - laatjeniethackmaken.nl
Wachtwoordtips - wachtwoordbewust.nl
Sterk wachtwoord instellen - MijnOnlineIdentiteit.nl
Veilig wachtwoord maken en onthouden - Webwereld

Is mijn wachtwoord sterk genoeg? - Veiliginternetten.nl
De WachtWoordKraaktest - Veiliginternetten.nl
Nieuwe veilige regels voor wachtwoorden - Webwereld
Wachtwoord Bewust - Wachtwoordbewust.nl

Het gebruik van wachtwoorden - maakhetzeniettemakkelijk.nl
"D323 M3D3D3L1NG" - over lezen en schrijven.blogspot
Makkelijke Linuxtips - makkelijkelinuxtips.blogspot

Hoe kraakt iemand een wachtwoord? (YouTube)
Basta: mag ik uw wachtwoord? (YouTube)
Wachtwoord check tool (YouTube)

Password strength - Wiki
The Usability of Passwords (FAQ) - Baekdal
PasswordCard - PasswordCard.org

3 manieren om een veilig en sterk wachtwoord te maken
Cursus in 60 minuten: veilig omgaan met wachtwoorden

Danger !

Internetgevaren & Risico’s

Het internet heeft ons leven veranderd. Behalve veel kansen en mogelijkheden zijn er helaas ook gevaren op het internet. Om op een goede manier gebruik te maken van het internet moeten we internetgevaren zo veel mogelijk uitsluiten.

Fraude

(Internetfraude)

Internetfraude is oplichting via het internet, waarbij gegevens en goederen van nietsvermoedende gebruikers worden gestolen. In beperkte tijd en met weinig financiële middelen kan een groot aantal slachtoffers gemaakt worden.

Anonimiteit en verbeterde communicatiemogelijkheden van het internet helpen de fraudeur met het oplichten van mensen.

Het kan gaan om valse advertenties voor producten die nooit geleverd, maar wel betaald zijn. Ook zijn er fraudegevallen met internetbankieren. Computerbeveiliging is belangrijk om internetfraude te voorkomen.


Meer hierover:
Internetfraude (Wiki)
Zo werkt Fraude

Phishing

Phishing is het oplichten van mensen, door ze te lokken naar een valse (bank-) website, die een kopie is van de echte website, om ze daar nietsvermoedend te laten inloggen met hun inlognaam en wachtwoord of hun creditcardnummer. Hierdoor krijgt de fraudeur deze gegevens, met alle gevolgen van dien. De fraudeur doet zich hierbij voor als een vertrouwde instantie, zoals een bank.

De meeste vormen van phishing gebeuren via e-mail. De slachtoffers worden hierbij met een e-mail naar een valse website gelokt. De mail bevat een link naar de (valse) website met het verzoek om zogenaamd "de inloggegevens te controleren".

Een andere vorm van phishing is waarbij de persoonlijke gegevens (naam, e-mailadres, telefoonnummer) van het doelwit worden gebruikt om diegene een gevoel van vertrouwen te geven. Er wordt vaak ingespeeld op persoonlijke voorkeuren en hobby's die de daders via sociale media hebben achterhaald.


Meer hierover:
Phishing (Wiki)
Internetveiligheid: Herken Phishing! (Consumentenbond) - YouTube
Opgelicht door telefonische phishing! (Consumentenbond) - YouTube

Social Engineering

Social Engineering is een techniek waarbij een computerkraker een aanval op computersystemen doet door de zwakste schakel in de computerbeveiliging, namelijk de mens, te kraken.

Computerkrakers maken hierbij gebruik van menselijke eigenschappen zoals nieuwsgierigheid, vertrouwen, hebzucht, angst en onwetendheid. De aanval is gericht op het krijgen van vertrouwelijke of geheime informatie, waarmee de hacker dichter bij het aan te vallen object kan komen.


Meer hierover:
Social Engineering (Wiki)

Ransomware

(computer gegijzeld)

Ransomware of gijzelsoftware is een door hackers gebruikt chantagemiddel op internet. Ransomware is malware die een computer en/of gegevens die erop staan blokkeert. Daarna wordt van de gebruiker geld gevraagd om de computer weer te 'bevrijden' via een tegen betaling verstrekte code.

Betalen blijkt helaas niet (altijd) tot ontsluiting van de besmet geraakte computer te leiden, zo waarschuwt de Nederlandse overheid. En zelfs wanneer na betaling de code werkt, blijft de software op de computer staan en kan deze later opnieuw het systeem blokkeren en om nog meer geld vragen.

Malware is een van de grootste dreigingen voor de veiligheid van je computer, je digitale gegevens en internetverbinding. Als je een computervirus op je apparaat hebt of je bestanden worden ineens gegijzeld door ransomware, dan wil je daar zo snel mogelijk vanaf.

Het is ook belangrijk om te weten wat voor soorten malware er zijn, hoe je infectie kunt voorkomen en wat je moet doen als je toch slachtoffer wordt.


Meer hierover:
Ransomware (Wiki)
Hoe criminelen cashen met digitale gijzelingen
Internetveiligheid: Malware (Consumentenbond)

Trojaans Paard

Een Trojaans paard (Trojan horse of kortweg trojan) is een functie die verborgen zit in een programma dat door de gebruiker wordt geïnstalleerd. Deze functie kan toegang tot de geïnfecteerde computer geven aan kwaadwillenden en zo schade toebrengen aan de computergegevens of de privacy van de gebruiker.

Een Trojaans paard is dus geen programma dat zelfstandig beschadigingen aan de geïnfecteerde computer veroorzaakt, zoals een computervirus. Een Trojaans paard moet door de gebruiker worden gekopieerd en kopieert zichzelf niet naar andere computers, zoals een worm wel doet.

Trojaanse paarden worden vaak verstuurd als bijlage bij een e-mail of vermomd als liefdesbrief of pornografisch materiaal. Ze kunnen ook verstopt zitten in app's die gedownload worden of via chatprogramma's worden verspreid.

Een Trojaans paard is een (klein) programma dat, vermomd als een nuttig programma, zichzelf vaak op de harde schijf plaatst. Een hacker kan dan toegang krijgen en is in staat om alle randapparatuur te besturen en om de gegevens op de harde schijf te bewerken, te kopiëren of zelfs te verwijderen.

Verschil tussen een virus, een worm en een Trojaans paard.

Wormen en virussen zeggen iets over de methode van verspreiding, niet over datgene wat verspreid wordt. Het verschil tussen een worm en een virus is dat een worm zich zonder de hulp van een gebruiker kan verspreiden.

Een Trojaans paard kan in sommige gevallen een virus met zich meedragen.


Meer hierover:
Trojaans Paard / Trojan (Wiki)

DDOS-Attack

Een DDOS-attack (Distributed Denial of Service) wordt vaak ten onrechte beschouwd als hacken. Een DDOS-attack is geen hacken, want bij een DDOS-attack krijgt de hacker geen toegang tot informatie of data van de aangevallen server. Een DDOS-attack is alleen om een systeem onbereikbaar te maken voor mensen, niet voor het toegang krijgen tot data of informatie.


Meer hierover:
DDOS-Attack

Hacker

Hackers maken gebruik van kwetsbaarheden op het internet of in apparaten.

Een hacker is een persoon die binnendringt in een computernetwerk door de beveiliging te omzeilen. Niet altijd om illegaal informatie te krijgen maar ook om aan te tonen dat het netwerk onvoldoende beveiligd is.

Er zijn twee soorten hackers: White Hat hackers en Black Hat hackers.

White Hat hackers zoeken naar kwetsbaarheden om ervoor te zorgen dat ze aangepast worden. Dat maakt het internet een stukje veiliger.

Black Hat hackers zijn hackers met kwade bedoelingen die bijvoorbeeld geld willen stelen of bij je inbreken om je in de gaten te houden. Of ze zijn op zoek naar gevoelige gegevens, zoals naaktfoto’s of een kopie van jouw paspoort.

Er is ook een groep criminele hackers die voor de lol bij mensen inbreekt.
Deze groep bestaat vooral uit mensen die hacken als online kattenkwaad zien.
Ook deze hackers zijn gevaarlijk.

Er bestaan ook hackers die namens een overheid bij doelwitten inbreken. Hackers in dienst van de geheime dienst of politie zijn het gevaarlijkst, maar vormen voor veel mensen geen directe dreiging. Ze hacken terroristen, criminelen en vijandige regeringen, niet de normale internetgebruiker.

Er zijn wel hackers met criminele bedoelingen (Black Hats) maar voor velen is het een sport om beveiligde netwerken te kraken en waar mogelijk op een ethische wijze te melden (ethische hacker).

Hoe komen hackers binnen?

• jouw wachtwoord 
• phishing 
• bijlagen in e-mails 
• downloads 
• openbare wifi-netwerken 
• online advertenties / overgenomen websites 
• usb-stick

 

 

Hacken

Hacken is (in de technologie) het omzeilen van beveiliging om toegang te krijgen tot informatie of data. Ten onrechte wordt de term hacking vaak gebruikt als synoniem voor cracking of computercriminaliteit. In het verleden zijn, soms op indrukwekkende wijze, beveiligingen op puur technische wijze omzeild. Toch zijn bijna alle spectaculaire computer-hacks gebaseerd op Social Engineering. De zwakste schakel, namelijk de mensen die wél toegang hebben tot het systeem, worden – meestal zonder het te beseffen – op één of andere manier gebruikt.


Meer hierover:
Hacker (Wiki)
Hacken (Wiki)

Top 10 Greatest Hackers
Mag de politie jouw computer hacken?
Wat kan een hacker met jouw gestolen wachtwoord? (UvA)

Hoe leer je hacken?
Zo word je een hacker
Hoe word je een hacker?
Leren Hacken

GEEKtyper

Safety

Veiligheid

Iedereen is tegenwoordig online. We regelen onze bankzaken, overheidszaken en belastingaangiftes online. Kinderen maken vaker gebruik van het internet.

Dit betekent dat mensen van alle leeftijden constant gevoelige informatie met het internet delen. Op internet ben je niet veilig. Op Social Media ben je niet veilig. Hoe houd je deze data veilig? Hoe kun je ervoor zorgen dat je niet in de problemen komt als je op het internet je zaken probeert te regelen?

Een goede tip voor het beschermen van je data is de ABC-methode.

De ABC-methode is een simpele methode met drie regels:

• Alert zijn 
• Beveilig jezelf 
• Check altijd.

Cybersecurity onderzoek Alert Online 2022 (Link)

Cybercrime

Cybercrime is een vorm van misdaad die vooral op de computer en online plaatsvindt. Nu steeds meer mensen steeds vaker zaken regelen op het internet, verschuift ook de misdaad zich naar het internet. Het is dan ook belangrijk om bewust te zijn van cybercriminaliteit.

Cybersecurity

Computerbeveiliging is de computer inrichten om die te beschermen tegen bedreigingen zoals virusaanvallen, spyware, Trojans en spam. Zo maak je het cybercriminelen moeilijker. De computer beveiligen helpt voorkomen dat je het slachtoffer wordt van malware of hackpogingen die zijn bedoeld om persoonlijke gegevens te stelen. Digitale veiligheid is geen overbodige luxe, het is noodzaak.

Tips voor online basis veiligheid:

• Doe je updates. Houd je apparaten & software up-to-date.
  
  
• Zorg voor een goede virusscanner.


• Denk altijd goed na voor je ergens op klikt. Altijd: eerst checken dan klikken!


• Zorg voor veilige, unieke, lange wachtwoorden.


• Leer jezelf online te beschermen tegen nieuwsgierige advertentiebedrijven en kwaadwillende hackers.


• Maak regelmatig Back-Ups.

Zoals een veiligheidsriem je niet beschermt tegen een ongeluk, maakt géén van deze tips onkwetsbaar. De kans dat je de klap overleeft wordt er wel groter door.




Tips die kunnen helpen online-risico te beperken en de computer te beveiligen:

Beveiliging van je computer thuis (Link)

Onderaan deze pagina zijn er meer links & tips die kunnen helpen de digitale veiligheid te verbeteren.

Veilig internetten

Je veiligheid op internet is niet gegarandeerd. Wat weet je van veilig internetten? Hoe kan je zorgen dat je veilig internet?

Tips over wat wij kunnen doen en laten om veilig te internetten:

Tips om veilig om te gaan met online privacy, hoe veilig gebruik te maken van wifi, wat te doen en laten op sociale media, en uitleg over hoe kinderen te helpen veilig online te zijn.

Veilig internetten (Link)

Meer hierover:
Internetveiligheid: gebruik wachtzinnen! (youtube)
Experts: privacybescherming internetter kan veel beter
10 tips van de politie voor veilig internetten (youtube)

Zembla: Wij weten alles van u (deel 1/4) (youtube)
Zembla: Wij weten alles van u (deel 2/4)
Zembla: Wij weten alles van u (deel 3/4)

Facebookgegevens goud waard, Tros Radar (youtube)
Google-resultaten: Wat je vindt ben je zelf (youtube)
Veilig Internetten (youtube)

Je bent zichtbaarder dan je denkt (PDF)
Mag de politie jouw computer hacken? (youtube)
Kassa - Het Digitale Doolhof
5-tips Online Basisveiligheid


Onderaan deze pagina zijn er meer links & tips die kunnen helpen de digitale veiligheid te verbeteren.

Wachtwoord

Een groot deel van je digitale veiligheid is de sterkte van je wachtwoorden.
Het wachtwoord is de belangrijkste én zwakste schakel in alles wat je met je computer doet. Wachtwoorden moeten lang zijn en voor elk account moet je een ander wachtwoord gebruiken.

Een wachtwoord (Password) is een afgesproken woord of zin waaraan belanghebbenden elkaar herkennen. Het wachtwoord is geheim voor buitenstaanders.

Een wachtwoord kan ook gebruikt worden om toegang te krijgen tot bijvoorbeeld gebouwen of computers die met digitale middelen zijn beveiligd.

Het wachtwoord is alleen bekend aan degene die toestemming heeft om het te gebruiken. In de ICT is het wachtwoord gekoppeld aan een gebruikersnaam.

Meer hierover:
Wachtwoord (Wiki)
Wachtwoord

DigiD

DigiD is een systeem waarmee Nederlandse overheden op internet iemands identiteit kunnen bevestigen. Een digitaal paspoort voor overheidsinstanties.

DigiD (Digitale Identiteit) is gekoppeld aan het burgerservicenummer. Nederlanders kunnen zich bij overheidsorganisaties via internet identificeren.

Meer hierover:
DigiD (Wiki)

Firewall

Een Firewall is een systeem dat een computer of een netwerk kan beschermen tegen misbruik van buitenaf. Door computers met andere IT-systemen of het internet te verbinden krijgt men meer mogelijkheden:

• eenvoudige samenwerking
• toegang tot veel bronnen
• meer creativiteit
  

maar gebruikers worden ook aan gevaar blootgesteld. Hacken, malware, identiteitsdiefstal en online fraude zijn veelvoorkomende dreigingen waarmee gebruikers te maken kunnen krijgen.

Gebruikers zouden zichzelf kunnen beschermen tegen de ergste gevaren door een onzichtbare muur op te trekken die deze gevaren buitenhoudt.
Die onzichtbare muur noemen we een Firewall.

Een Firewall staat tussen de computer en het verbindingspunt met een extern netwerk of het internet. Een Firewall besluit welk netwerkverkeer verder mag komen en welke als gevaarlijk wordt beschouwd. Een Firewall onderscheidt
het goede van het slechte & het betrouwbare van het onbetrouwbare.

Meer hierover:
Firewall (Wiki)
What actually is a Firewall?
Firewall

VPN

Een Virtueel Particulier Netwerk of Virtueel Privénetwerk (VPN) is een manier om een local area network (LAN) over een bestaande verbinding, een wide area network (WAN), zoals het internet, uit te bouwen met behoud van vertrouwelijkheid.

Een VPN (Virtual Private Network) zorgt voor een beveiligde verbinding tussen jou en het internet. Als je via een VPN met het internet verbindt, wordt al jouw internetverkeer versleuteld en door een virtuele tunnel gestuurd.

Meer hierover:
Virtual Private Network (Wiki)
Wat is een VPN?
Veiliger internetten met een VPN
VPN gids - Veilig internet

Cryptografie

Technieken voor het verbergen en versleutelen van te verzenden informatie.

Encryptie is het versleutelen of vercijferen van de boodschap.
Cryptografie wordt gebruikt om gegevens over te dragen die niet leesbaar mogen zijn door anderen. Alleen de ontvanger, en eventueel ook de zender, heeft de juiste sleutel om de gegevens in hun originele vorm te herstellen.

Meer hierover:
Cryptografie (Wiki)
Hoe beschermt versleuteling jouw bestanden?

Informatiebeveiliging

Het geheel van preventieve, detectieve, repressieve en correctieve maatregelen en ook procedures en processen die de beschikbaarheid, exclusiviteit en integriteit van alle vormen van informatie binnen een organisatie of een maatschappij garanderen.

Het doel is de voortgang van de informatievoorziening en de informatie te waarborgen en de eventuele gevolgen van beveiligingsincidenten tot een aanvaardbaar, vooraf bepaald niveau te beperken.

Men doet dit door het treffen van de noodzakelijke organisatorische, procedurele en technische maatregelen die gebaseerd zijn op een (organisatieafhankelijke) risicoanalyse of een wettelijke verplichting. In Nederland valt hierbij te denken aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), de Telecommunicatiewet en andere wet- en regelgeving die van kracht zijn.

Meer hierover:
Informatiebeveiliging (Wiki)

Meer over digitale beveiliging:

Computerbeveiliging (Wiki)
Cybersecurity Woordenboek (PDF) (Link)
Top 10 internet safety rules and what not to do online

Politie - Check je hack
WhatsApp-Fraude


De Fraudehelpdesk (Link)

Iets vervelends gebeurd op internet? Meld, bel, chat of mail: Meldknop.nl (Link)


De digitale zelfverdedigingsgids: bescherm jezelf op het web
In drie stappen naar een veiliger digitaal leven
Beste tips voor Online Veiligheid 
Alles over online veiligheid

HCC - checkjelinkje.nl
Check je linkje

Wikibooks - Veilig op het internet
Bescherm je gegevens
What the hack online


Veilig Bankieren
Veilig Bankieren - Uniforme veiligheidsregels
Veilig Bankieren - Spoedcursus online zelfverdediging
Veilig Bankieren - Nuttige links


Veilig Online Toolkit
Veilig Digitaal
Veilig Online (KPN)
Veilig Online Scan (KPN)


Maak het ze niet te makkelijk - Online Veiligheid
Veilig Online en E-privacy
Veilig Online - Consuwijzer


Veilig Online - PlusOnline
Veilig Online - safetyNed
Veilig Online - Mediawijsheid.nl


CSY - CyberSaveYourself
CSY - Thema's
CSY - Archief Tips


NCSC - Factsheets
NCSC - 10 vuistregels voor veilig internetten
NCSC - Software heeft een houdbaarheidsdatum
NCSC - Gebruik tweefactorauthenticatie
NCSC - Veilig gebruik van smartphones en tablets
NCSC - Stop met gebruik Windows XP
NCSC - Beveilig apparaten gekoppeld aan internet
NCSC - Veilig op sociale netwerken


CSA - Cyber Security Awareness
CSA - Informatie voor medewerkers
CSA - Informatie voor managers


Versleutel je USB Stick
Laat Je Niet Hack Maken
Beveilig smartphones tegen ransomware


Spoof je internetactiviteit
Hoe voorspelbaar ben jij?
Awareness, Ethiek en meer

E-Learning:

E-Learning - Data Detox
E-Learning - Data Detox jongeren

E-Learning - Security & Privacy Awareness
E-Learning - Mentorlessen - Identiteitsdiefstal 
E-Learning - Laat je niet overvallen
E-Learning - Herken de oplichter (SNS Bank)

E-Learning - Toolbox Informatievaardigheden
E-Learning - Pleio Leeromgeving
E-Learning - IsDatEchtZo.nl

YouTube:

Cybersecurity - Masterclass Europa (YouTube)
Hoe maak je cybersecurity onderdeel van je bedrijfscultuur? (YouTube)
Cyberbewustzijn: de menselijke firewall (YouTube)

Test / Quiz:

Politie - Controleer of inloggegevens zijn gestolen
Mediawijsheid
ClickClickClick
Echt - Nep?
AlertOnline - Echt / Nep Quiz
De WachtWoordKraaktest
To Crack Your Password?
Hoe Cyberveilig Ben Jij? - Cybermagazine

CyberVeilig Check voor ZZP en MKB
De Queeste Der Lage Landen